افول ستاره نجوم دانش آموزی کشور مسؤلان بوشهر امیدها را زنده کنند
به گزارش کمیاب آنلاین، در روزهایی نه چندان دور، فعالیتهای علمی ستاره شناسی در استان بوشهر جلوه ای بین المللی پیدا کرده بود، اما مدتی است با تعطیل شدن رصدخانه پرارزش مهر، این فعالیتها رنگ باخته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- سعید فیروزه: در روزهایی نه چندان دور، کارهای علمی ستاره شناسی در استان بوشهر جلوه ای بین المللی پیدا کرده بود، حضور بیشتر از ۱۰ هزار دانش آموز و معلم با محوریت رصدخانه مهر متعلق به آموزش وپرورش استان بوشهر، منجر به تشکیل شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی به نام استان بوشهر شد تا همه دانش آموزان مشتاق نجوم در سرتاسر جهان، آوازه این بندر کهن را به عنوان شهری پیشرو در حوزه نجوم آماتور بشناسند.
اما مدتی است که با بسته شدن رصدخانه باارزش مهر، این کارها رنگ باخته تأسیسات آن درحال زوال است.
سید مهدی رکنی مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی سینا همچون دانش آموزان رشد یافته در همین مرکز علمی است که امروز در قامت مدرس دوره های بین المللی درحال فعالیت است و به همین دلیل گفتگویی را با وی داشتیم.
تولد یک ستاره
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی در این زمینه می گوید: رصدخانه مهر در روستای گورک سادات (از توابع شهرستان تنگستان) در سال ۱۳۸۴ تأسیس شد و از سال ۱۳۸۹ کارهای این نهاد به سطح پژوهشی و پرورشی ارتقا یافت.
وی اضافه کرد: در این بازه زمانی دانش آموزان دیگر بازدید کننده صرف نبودند و به قسمتی از مشارکت کنندگان در کارهای رصدخانه تبدیل گشته بودند، بصورت همزمان هم یک پایگاه آموزشی نجوم در پژوهش سرای دانش آموزی شهید خوشبخت بمنظور برگزاری کلاس های آموزشی و هماهنگی کارها شکل بگیرد.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی افزود: با توجه به این پژوهش سرا، حضور دانش آموزان در کارهای آموزشی و پژوهشی نجومی رشد چند برابری یافت، اما چیزی که سبب خاص شدن این رصدخانه شد، کارهای فرهنگی-علمی است، در این کارها، دانش آموزان از علم و دانشی که در رصدخانه یاد می گرفتند، در رویدادهای فرهنگی و زندگی روزمره استفاده می کردند.
وی افزود: بزرگترین نمونه این رویدادها، جشنواره نجوم و طبیعت کاوشگران بود که دانش آموزان یک شبانه روز کامل را در محیط باغ پیرامون رصدخانه کمپ می زدند، بصورت گروهی آموزش می دیدند، ابزار می ساختند و مهارت های شب مانی و اقامت در طبیعت را می آموختند.
وی افزود: نکته درخشان این جشنواره آن بود که لیدرهای آموزشی این رویداد، خود دانش آموزانی بودند که قبلاً در کارهای رصدخانه شرکت کرده بودند و برای این کار پرورش داده شده بودند.
رکنی اظهار داشت: جشنواره نجوم و طبیعت کاوشگران ادامه یافت و به مجموعه ای از رویدادهای فرهنگی همچون مثل نوروز، یلدا، تیرگان و مهرگان امتداد یافت. تکرار این رویدادها موجب شد تا بوشهر در سطح کشور شناخته شود و در سال ۱۳۹۴ رصدخانه و پژوهش سرای شهید خوشبخت، قطب ستاره شناسی کشور و قطب ستاره شناسی دانش آموزی در وزارتخانه آموزش وپرورش شناخته شود. در سال ۱۳۹۵ هم این مجموعه به عنوان برترین نهاد ترویج کننده علم در ایران شناخته شد.
وی افزود: در چنین شرایطی سالانه بیشتر از ۱۰ هزار دانش آموز و معلم به صورت مستقیم در کارهای علمی و آموزشی رصدخانه شرکت می کردند و در فراخوان به حضور در رویدادهایی مثل شب یلدا و … فضا و امکانات ما کفاف پاسخگویی به صدها داوطلب مشارکت را نداشت.
شروع کارهای بین المللی
رکنی بیان کرد: از سال ۱۳۹۷ و به مرور کارهای این رصدخانه رنگ و بوی بین المللی به خود گرفت، اولین برنامه بین المللی ما، دعوت از انوشه انصاری و سخنرانی آنلاین برای معلمان و دانش آموزان بوشهری بود. قابل ذکر است که خانم انصاری به عنوان اولین بانوی فضانورد ایرانی، الگوی علمی این دانش آموزان بود و عکس او مثل یک اسطوره روی دیوار رصدخانه نصب شده بود.
وی افزود: پس از این ارتباط، خانم انصاری ما را به چند نهاد بین المللی همچون «انجمن منجمان بدون مرز» و «اتحادیه بین المللی ستاره شناسی» معرفی و مرتبط کرد و این ارتباطات با معرفی بنده به عنوان مدیر بین اللمل رصدخانه استمرار یافت.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی افزود: اقدام بعدی، ارتباط ما با NASE یا همان «شبکه جهانی ستاره شناسی مدارس» بود که برای اولین بار در خاورمیانه و به دعوت رصدخانه مهر، یک دوره آموزشی با تدریس «رزا ماریا رز» از کشور اسپانیا را در دانشگاه خلیج فارس و با حضور معلمان کل کشور اجرا شد.
وی افزود: باتوجه به موفقیت قابل توجه تیم برگزاری این رویداد و کسب دانش موردنیاز، NASE از ما به عنوان مدرس بین المللی در چندین دوره آموزشی در خارج از کشور بهره برد و پروژه هایی برای ما تعریف شد تا علاوه بر معلمان، از دانش آموزان هم در کارهای بین المللی استفاده نمائیم.
شبکه ای که از بوشهر، کل جهان را پوشش داد
وی اشاره کرد: با ورود دانش آموزان به کارهای بین المللی و با همکاری اتحادیه بین المللی ستاره شناسی، رویدادی به نام «روز ستاره شناسی در مدارس» یا ADIS شکل گرفت.
رکنی اظهار داشت: این رویداد با برگزاری جشن های باستانی ایران به شکل آنلاین شکل جدیدی به خود گرفت و تا کنون هم ادامه دارد، اما دیگر تنها میزبان آن ایرانیان نیستند. مثلا در یک سال ژاپن میزبان نوروز است و رومانی میزبان یلدا است.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی سینا افزود: تا کنون بیشتر از ۲۰ کشور مختلف جهان در این پروژه شرکت کردند و این رویداد را به نام ایران برگزار کرده اند. این رویداد و بین المللی شدن فعالیت دانش آموزان ایرانی به بزرگترین موفقیت رصدخانه منجر گردید.
وی افزود: ما موفق به راه اندازی شبکه ای به نام سینا شدیم. سینا یا همان شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی که توسط دانش آموزان ایرانی افتتاح شد و در مقاله ای توسط دانشگاه کمبریج انگلستان عرضه شد، تمام دانش آموزان مشتاق ستاره شناسی در جهان را تحت پوشش خود قرار داد که مرکز و مؤسس این شبکه به نام رصدخانه مهر بوشهر ثبت گردید.
کرونا، نخستین دشمن نجوم بوشهر
وی اشاره کرد: بعد از این اتفاق بزرگ و با شیوع کرونا، کارهای رصدخانه و پژوهش سرا دستخوش تغییرات و چالش های زیادی شد. از یک سو آنلاین شدن رویدادها سبب افزایش کارهای بین المللی ما شد، چون که مشکلات مالی و صدور ویزا و … در کارهای آنلاین معنایی نداشت و راهگشایی خوبی بابت حضور بین المللی رصدخانه صورت گرفت اما آموزش های حضوری و فیزیکی در رصدخانه تعطیل شده بود و عدم استفاده از تجهیزات باعث فرسوده شدن این ابزار گرانقیمت شد.
وی اضافه کرد: با عبور از رکود چندساله کرونا، قسمت عمده ابزار رصد در رصدخانه مستهلک شده و هزینه های بالای تعمیرات این تجهیزات سبب از کار افتادن آنها شد و برخی بی تدبیری ها هم سبب غیرفعال شدن مرکز آموزشی در پژوهش سرای دانش آموزی شده بود.
رکنی افزود: این رکود در کنار مشکلات گنبد رصدخانه که سبب از میان رفتن کارآمدی آن شد، و همینطور سایر ابزار آموزشی این مجموعه، سبب تعطیلی رصدخانه شد. شایسته ذکر است که تلسکوپ رصدخانه مهر یکی از بهترین تلسکوپ های دانش آموزی کشور است و امروز تأمین اعتبار خرید یک نمونه جدید آن بسیار هنگفت است و با هزینه ای کمتر میتوان مجدداً آنرا بازسازی کرد. اما هم اکنون سقف گنبد بسته شده و اعضای آن مجموعه فعال و پویا پراکنده شده اند.
وی بیان کرد: این شرایط در حالی رقم خورد که تیم ما بدون هیچ حمایت مالی در سال ۱۴۰۰ در جشنواره علم اروپا شرکت کرد و سال بعد هم در مجمع عمومی اتحادیه بین المللی ستاره شناسی در کشور کره جنوبی با ۱۵ مقاله و ۲ سخنران (بنده و آقای باغبانی) حضور درخشانی داشت. اما تنها پشتیبانی از این تیم توسط IAU بود که هزینه های سفر را پوشش داد و در داخل کشور نه تنها شرایط بهتر نشد، بلکه متأسفانه بدتر هم شد.
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی اظهار داشت: با تغییر مدیریت رصدخانه، شاکله حضور دانش آموزان در این مجموعه هم از بین رفت و تمامی کارهای بین الملی این مرکز هم درحال انتقال به دیگر کشورهاست. مثلا ADIS و برگزاری رویدادهای چهارگانه حالا در دست ژاپنی ها است و برنامه های شبکه سینا هم به طور عمده توسط کشور رومانی به انجام می رسد.
امید به آینده
وی بیان کرد: با همه این تفاسیر، ما در کوشش برای حفظ این سرمایه بزرگ برای استان بوشهر هستیم اما پاسخ مثبتی از سوی مسئولین آموزش وپرورش شهرستان تنگستان یا استان بوشهر دریافت نکرده ایم. باآنکه وضعیت پژوهش سرای دانش آموزی شهید خوشبخت بسمت بهبود است و مدیریت مجموعه نگاه مثبت و مشفقانه ای نسبت به این مساله دارد، اما متأسفانه این مرکز از نظر امکاناتی محروم است و نیازهای آموزشی ستاره شناسی را برآورده نمی نماید.
رکنی اشاره کرد: در حقیقت باید گفت استان بوشهر که زمانی با بیشتر از ۱۰ هزار دانش آموز فعال در سطح بین المللی حرف های زیادی در عرصه نجوم داشته، هم اکنون از داشتن امکانات اولیه آموزشی هم محروم است. هم اکنون ما با دو فضا مواجهیم، یک نقطه به اسم رصدخانه امکانات عالی که احتیاج به توجه و بازسازی و راه اندازی مجدد دارد و یک نقطه به اسم پژوهش سرا که فرصت فعالیت دارد اما امکاناتی ندارد.
وی اظهار داشت: باید چاره ای پیدا نماییم که از این دو ظرفیت موجود برای احیا کارهای نجومی در استان بوشهر استفاده گردد. با توجه به این که تلسکوپ و رصدخانه مهر در مالکیت وزارت آموزش وپرورش هست، بهتر است قبل از آن که سایر استانها جهت انتقال آن اقدام نمایند، در استان بوشهر با جذب اعتبار لازم هرچه سریع تر نسبت به بازسازی و تعمیرات آن اقدام گردد تا دانش آموزان بوشهری از این مزیت بزرگ بهره بیشتری ببرند.
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی اشاره کرد: زندگی من هم مثل اغلب کسانی مثل من در رصدخانه فعالیت داشتند و رشد کردند، با نجوم در هم تنیده شده و قابل تفکیک نیست. من همیشه خویش را معلم می دانم و دنبال یک فضایی بودم تا خارج از مدرسه و خارج از فضای کلاس، محیطی فرهنگی علمی برای دور هم جمع شدن جوان ها و آموزش نجوم داشته باشیم امروز در کافه ای در بوشهر با تم فضای نجومی، محلی برای علاقمندان به ستاره شناسی درست نماییم که پاتوقی برای بحث علمی و گاهی اوقات رصد ستارگان با تلسکوپ شده است.
منبع: kamyabonline.com
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب